Đôi khi, sự tổ chức và tinh gọn không chỉ là từng bước cụ thể mà còn là một chiến lược tổng thể để nâng cao hiệu quả trong sản xuất. Tiêu chuẩn 6S, một hệ thống tiên tiến dựa trên nguyên tắc “5S + Safety”, không chỉ tập trung vào việc sắp xếp và làm sạch môi trường làm việc mà còn đặc biệt quan tâm đến an toàn.
Khái niệm 6s là gì?
Để hiểu 6S, ta cần nắm vững khái niệm về 5S. Ban đầu, 5S ra đời tại Toyota và nhanh chóng lan rộng tại các công ty ở Nhật Bản trước khi được đưa đến nhiều quốc gia khác. Ở Việt Nam, 5S được đưa vào sử dụng lần đầu tại công ty Nhật Vyniko vào năm 1993. Kể từ đó, rất nhiều công ty ở Việt Nam đã thành công áp dụng mô hình này trong hoạt động kinh doanh và sản xuất.
Mô hình 5S gồm:
- 整理 (Seiri) – Sort (sàng lọc)
- 整頓 (Seiton) – Set in order (sắp xếp)
- 清掃 (Seiso) – Shine (sạch sẽ)
- 清潔 (Seiketsu) – Standardize (săn sóc)
- 躾 (Shitsuke) – Sustain (sẵn sàng)
Vậy 6S chúng ta được hiểu cụ thể như sau:
- 6s là chữ viết tắt những chữ cái đầu của Selection – Sourcing – Specification – Safety – Sustainability.
- Tiêu chuẩn 6s trong quản lý sản xuất được ứng dụng để hướng tới tăng chất lượng, hiệu quả và tăng khả năng kiểm soát an toàn sản phẩm.
- Hiện nay quy trình 6s được rất nhiều công ty hàng đầu trong các lĩnh vực như cơ khí, điện tử, thực phẩm, may mặc,…. áp dụng vào sản xuất và chế biến.
Nội dung hệ thống quản lý 6s
Khi đã nắm được khái niệm 6S là gì, bạn cũng cần ghi nhớ các nội dung trong hệ thống quản lý 6S. Mỗi một chữ S trong 6s đều có những ý nghĩa nhất định mà người chủ doanh nghiệp muốn đạt hiệu quả tốt nhất thì cần thực hiện nghiêm ngặt quy trình 6s này.
Seiri (整理) – Sàng lọc
Tiêu chí đầu tiên “sàng lọc”, tập trung vào việc phân loại và sắp xếp hàng hóa trong khu vực sản xuất dựa trên đối tượng, mục đích và tần suất sử dụng.
Cụ thể, các doanh nghiệp thực hiện Seiri bằng cách dựa vào kế hoạch sản xuất để ưu tiên các mặt hàng cần thiết cho quá trình sản xuất. Họ cũng tập hợp các công cụ và nguồn lực lao động cần thiết cho hoạt động sản xuất và loại bỏ các đồ đạc hỏng hoặc máy móc không cần thiết trong khu vực nhà máy.
Việc thực hiện Seiri rất quan trọng, giúp doanh nghiệp quản lý sản xuất một cách hiệu quả và tập trung vào mục tiêu kinh doanh chính.
Seiton (整頓) – Sắp xếp
Seiton là giai đoạn mà doanh nghiệp sắp xếp hàng hóa và trang thiết bị trong nhà máy một cách tối ưu, thông minh và khoa học, dựa trên các tiêu chí như dễ tìm, dễ thấy, dễ lấy và dễ trả lại. Để làm cho mọi thứ trở nên thuận tiện hơn, nhân viên nhà máy thường mã hóa thông tin bằng QR code/RFID và sử dụng các thiết bị đọc mã để kiểm soát nhanh chóng.
Tối ưu không gian nhà máy giúp mọi hoạt động diễn ra nhanh chóng hơn, giảm khoảng cách giữa các khâu trên chuyền sản xuất.
Seiso (清掃) – Sạch sẽ
Seiso tập trung vào việc duy trì sạch sẽ thông qua việc vệ sinh thường xuyên, lau chùi và dọn dẹp mọi thứ gây bẩn trong khu vực sản xuất.
Đối với các kho lưu trữ thiết bị hoặc sản phẩm công nghệ, việc giữ môi trường sạch sẽ giúp máy móc tránh khỏi bụi bẩn, từ đó giảm hỏng hóc hoặc tuổi thọ của công cụ. Đối với các kho lưu trữ thực phẩm, việc giữ sạch sẽ làm giảm chất lượng sản phẩm, ảnh hưởng đến uy tín và lợi nhuận của doanh nghiệp.
Ngoài ra, việc duy trì môi trường sạch sẽ cũng thể hiện tính chuyên nghiệp và sự quan tâm đến khách hàng của doanh nghiệp.
Seiketsu (清潔) – Săn sóc
Ở giai đoạn này, doanh nghiệp thiết lập mục tiêu và mong muốn cụ thể tại khu vực nhà máy. Với mỗi đơn vị sản xuất có đặc thù riêng, việc xác định mục tiêu chắc chắn sẽ có sự khác biệt. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải lên kế hoạch chi tiết cho toàn bộ khu vực sản xuất, giúp họ trở nên linh hoạt và chủ động hơn trong mọi tình huống.
Shitsuke (躾) – Sẵn sàng
Để tiêu chuẩn 6S phát huy hiệu quả, đòi hỏi sự kiên trì và nỗ lực vượt qua rất nhiều thách thức. Việc thực hiện các tiêu chuẩn 6S không chỉ là trách nhiệm của người quản lý mà còn của toàn bộ nhân viên nhà máy. Chỉ khi có sự đồng lòng và tinh thần làm việc nghiêm túc từ mọi thành viên, các chiến dịch mới có thể được triển khai thành công.
Safety – An toàn
Bước quan trọng trong quản lý tinh gọn 6S, doanh nghiệp cần tìm ra và giảm thiểu mọi rủi ro liên quan đến an toàn trong nhà máy. Việc thiết lập các biện pháp kiểm tra an toàn định kỳ và các biện pháp phòng ngừa giúp giảm thiểu các mối nguy hiểm trong tương lai.
Các tiêu chí đánh giá tiêu chuẩn 6S trong sản xuất
| Tiêu chí | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 | 0 |
| Sàng lọc | Các vật dụng được giữ lại cần thiết, đầy đủ cho công việc | Vật dụng còn thiếu nhưng không đáng kể | Còn tồn tại một số thứ không cần thiết | Ít lộn xộn và có nhiều vật dụng không cần thiết | Còn lộn xộn, vật dụng không cần thiết đặt khắp nơi | Rất lộn xộn |
| Sắp xếp | Các vật dụng được sắp xếp đúng các, gọn gàng, khoa học, có các ký hiệu để phân biệt vị trí, và đánh dấu | Vật dụng sắp xếp tương đối gọn và đúng vị trí, lối thông thoáng | Các vật dụng đã được lưu trữ đúng chỗ | Cơ bản vật dụng được đặt đúng chỗ, song, nhiều vật đặt sai vị trí, gây khó khăn trong tìm kiếm | Các vật dụng cần thiết không có vị trí, lối đi không rõ ràng | Công tác tổ chức sắp xếp tại khu vực sản xuất kém, hàng hóa lộn xộn |
| Sạch sẽ | Mọi thứ trong khu vực đều trong tình trạng tuyệt vời, sạch sẽ, không bụi bẩn | Tất cả sạch sẽ và tiện dụng | Hầu hết sạch sẽ và tiện dụng. | Một số vị trí không sạch sẽ | Nhiều vật dụng, khu vực chưa được vệ sinh, cần được làm sạch | Khu vực sản xuất bẩn, ẩn chứa nhiều mối nguy hiểm cho sức khỏe |
| Săn sóc | Các tiêu chuẩn cho từng khu vực được tuân theo, công tác cải thiện được thực hiện tốt | Các tiêu chuẩn cho các khu vực được tuân theo, các khu vực có thể cải thiện hầu hết đã làm. | Cơ bản tuân theo các tiêu chuẩn và cải thiện các khu vực còn khả năng | Có ít tiêu chuẩn được tuân theo hoặc theo dõi | Rất ít danh sách kiểm tra các tiêu tồn đọng nhiều vấn đề cần giải quyết | Không có danh sách kiểm tra, doanh nghiệp không thể tiến hành đánh giá chương trình 6s |
| Sẵn sàng | Tất cả hệ thống được lập hồ sơ và theo dõi để duy trì ít nhất trong nửa năm | Duy trì trong ít nhất 90 ngày | Tối thiểu duy trì trong 30 ngày | Duy trì dưới 30 ngày | Hệ thống theo dõi ít ổn định | Không có hệ thống hay cam kết duy trì 6S |
| An toàn | Tất cả các thiết bị an toàn đã được kiểm tra và hoạt động tốt. Các khu vực bên ngoài cơ sở được duy trì tốt | Trên 85% các thiết bị an toàn được kiểm tra, các mục tương tự điểm 5 nhưng doanh nghiệp vẫn cần cải tiến | 60% các thiết bị an toàn được kiểm tra, nhân viên được đào tạo bài bản, các tiêu chuẩn tương tự mức 4 điểm | Dưới 50% thiết bị được kiểm tra an toàn, các tiêu chuẩn còn lại thấp hơn điểm 3 | Dưới 30% thiết bị được kiểm tra an toàn, các mục còn lại thấp hơn điểm 2 |
Trên đây là tổng quan về ý nghĩa và quy trình của 6S và Các tiêu chí đánh giá tiêu chuẩn 6S trong sản xuất. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi hoặc ý kiến nào về nội dung này, xin vui lòng chia sẻ để chúng ta cùng VNPMA có thể khám phá thêm.
